.
مناطق حفاظت شده استان بوشهر
در استان بوشهر هم اکنون هشت منطقه تحت مدیریت (پارک ملی دریایی نای بند، پارک ملی دیر – نخیلو، منطقه حفاظت شده مند، منطقه حفاظت شده حله، پناهگاه حیات وحش خارک، اثر طبیعی ملی کوه نمک، اثر طبیعی ملی خارکو و منطقه حفاظت شده کوه بیرمی) با مساحت 181387 هکتار و همچنین سه منطقه شکار ممنوع کوه مند و کوه تنگ باهوش-شاهزاده ابراهیم و کوه سیاه با وسعت 176266 هکتار وجود دارد که مشخصات و وضعیت کنونی زیست محیطی هر یک در ذیل آورده می شود:
*
نام منطقه : پارک ملی دریایی نای بند
وسعت : 46687 هکتار
تاریخ مصوبه : مصوبه شماره 295 مورخ 27/11/86
موقعیت مکانی : منتهی الیه ساحل شرقی استان بوشهر
پوشش گیاهی: حرا، کنار، کهور ایرانی، انجیر معابد، انار شیطان، استبرق، صبر زرد و انواع گیاهان شورپسند
حیات وحش: پستانداران مانند جبیر، گرگ، شغال، کفتار، گربه وحشی، و پستانداران دریایی نظیر دلفین
پرندگان: هوبره، کبک، تیهو، انواع بازهای شکاری و انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی نظیر انواع کاکایی، سلیم کوچک، پلیکان، فلامینگو و ... )
خزندگان: لاکپشت دریایی منقار عقابی و لاک پشت دریایی سبز
سایر ویژگی های طبیعی: چشم اندازهای بدیع و کم نظیر، تنوع ساحلی، جنگهای حرا، خورها، مجتمع های مرجانی، چمنزارهای علف دریایی، وجود انبوه گونه هایی نادر گیاهی و جانوری و تنوع عظیم زیستگاه های منطقه ای منحصر به فرد و بسیار حساس و بی همتا
*
نام منطقه: پارک ملی دیر نخیلو
وسعت منطقه: 20434 هکتار
تاریخ مصوبه: مصوبه شماره 296 مورخ 12/11/86
موقعیت مکانی منطقه: در شرق استان بوشهر از توابع بخش بردخون و در شمال شهرستان دیر واقع شده است.
ویژگی و سیمای عمومی منطقه (شامل وضعیت توپوگرافی، چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها): منطقه جلگه ای و کویری بوده که در شهرستان دیر و بخش بردخون واقع گردیده است. حداکثر ارتفاع از سطح دریا به کمتر از ده متر می رسد که به صورت یک فلات در حاشیه خلیج فارس واقع شده است.
جزایر نخیلو و ام الگرم از زیستگاه های عمده و مهم منطقه خلیجفارس در جهت زادآوری پرستوهای دریایی که همه ساله در فصل تابستان پذیرایی جمعیت قابل توجهی از انواع پرستوهای دریایی کاکلی کوچک کاکلی بزرگ و پشت تیره، سلیم خرچنگ خوار، اگرت ساحلی و سلیم کوچک می باشد.
جزیره ام الگرم زیستگاه بزرگترین کلونی جوجه آوری سلیم خرچنگ خوار در سطح خاورمیانه است.
جاذبه های اکوتوریستی: وجود جنگل های مانگرو، سواحل شنی و ماسه ای، وجود جزایر نخیلو و ام الگرم
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی: حاشیه نشینان این منطقه اکثرا شغل صیادی، دامداری و کشاورزی دارند.
*
نام منطقه: اثر طبیعی ملی کوه نمک
وسعت منطقه: 3666 هکتار
تاریخ مصوبه: مصوبه شماره 300 مورخ 12/11/86
موقعیت مکانی منطقه: در حد فاصل شهرستان های دیر و دشتی واقع گردیده است.
ویژگی و سیمای عمومی منطقه (شامل وضعیت توپوگرافی، چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها): گنبد نمکی یکی از پدیده های زمین شناسی است که دارای چشم اندازها و مناظر زیبای طبیعی است این گنبد نمکی در نزدیکی روستای جاشک به صورت یک طاقدیس بر روی سلسله جبال رشته زاگرس در استان بوشهر واقع شده است.
پوشش گیاهی: به علت وجود آب و هوای خاص و باران کم و ناکافی و نهایتاً نوع خاک نامرغوب، منطقه از نظر پوشش گیاهی غنی نمی باشد و بطور کلی شامل گیاهان درختی و درختچه ای نظیر کنار، بنه، کلخونگ، کهور، بادام کوهی و گز و گونه های بوته ای گرامینه و درمنه، خارشتر، گون، افدرا و گیاهان شورپسند می شود.
حیات وحش: از نظر حیات وحش جانوری منطقه در حد متوسط می باشد. در گذشته شامل کل و بز، قوچ و میش و آهو بوده که امروزه تنها کل و بز، روباه، شغال وکفتار و پرندگانی نظیر باقرقره، کبک، تیهو، زنبورخورها، پرستوها، بادخورک، گنجشک ها و سهره ها می باشد، همچنین تنوع خزندگان در این کوه بالا است.
جاذبه های اکوتوریستی: به دلیل وجود غارها و آبشارها و رودخانه های بسیار زیبا و پوشیده از نمک باعث جذب بازدید کنندگان زیادی می شود.
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی: حاشیه نشینان این منطقه اکثرا مشغول کشاورزی و دامداری می باشند.
*
نام منطقه: اثر طبیعی ملی خارکو
وسعت منطقه: 1843 هکتار
تاریخ مصوبه: مصوبه شماره 299 مورخ 12/11/86
موقعیت مکانی منطقه: جزیره خارگو با مختصات 29 درجه و 18 دقیقه و 50 درجه و 20 دقیقه در شمال جزیره خارگ است. این اثر با وسعت 5/3 کیلومتر مربع در فاصله 2 مایلی (حدود 7/3 کیلومتری) خارگ واقع شده است.
ویژگی و سیمای عمومی منطقه (شامل وضعیت توپوگرافی، چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها): سطح این جزیره فاقد هرگونه پستی و بلندی است و به صورت پشته ای بسیار کم ارتفاع از دنباله های طاقدیس های زاگرس جنوبی ایران است. هیچگونه کوه یا تپه و ناهمواری در آن وجود ندارد. بلندترین نقطه آن با 8 متر ارتفاع در مرکز جزیره و با شیب ملایم به اطراف قرار دارد.
پوشش گیاهی: گلایول، سفید سریش، تمشکین عشق آبادی، خیارک، گرامورز، ناز بیابانی، آهوماش شور دوست، مشگک، انجیر معابد، سیلن عربی، مریم گلی مصری، تیپ پوششی نریشت، تیپ پوششی گل آفتابی درختچه ای.
حیات وحش: انواع پرندگان مهاجر، دلفین ها، لاک پشت های دریایی.
جاذبه های اکوتوریستی: به دلیل وجود سواحل شنی و ماسه ای و آبسنگ های مرجانی منطقه خوبی برای جذب توریست می باشد.
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی: این جزیره فاقد مناطق مسکونی می باشد.
*
نام منطقه: پناهگاه حیات وحش خارک
وسعت: 2082 هکتار
تاریخ مصوبه: مصوبه شنماره 63 مورخ 21/5/54
موقعیت مکانی: 54 کیلومتری شمال غربی بوشهر در آبهای ساحلی.
پوشش گیاهی: کنار، کهور، انجیر معابد، انجیر بنگال و انواع گیاهان علفی.
حیات وحش: آهو و انواع پرندگان دریایی آبزی و کنار آبزی.
سایر ویژگیهای طبیعی: اجتماعات منحصر به فرد مرجان ها و زیستمندان دریایی.
*
نام منطقه: منطقه حفاظت شده مند
وسعت: 32985 هکتار
موقعیت مکانی: منطقه بردخون از توابع شهرستان دیر و 180 کیلومتری جنوب بندر بوشهر.
تاریخ و شماره مصوبه: مصوبه شماره 277مورخه 19/1/85
پوشش گیاهی: گیاهان شورپسند از خانواده کنوپویاسه و انواع گرامینه و درختان گز و اشک و کهور و همچنین اجتماعات کوچکی از درختان حرا.
حیات وحش: پستانداران نظیر آهو، گرگ، روباه، سیاه گوش، کفتار، گربه وحشی، گراز و تشی.
پرندگان بومی: اگرت ساحلی، حواصیل خاکستری، باکلان، انواع کاکائی، کوکر، دلیجه، قخری، چکاوک کاکلی و ماهی گیر ابلق.
پرندگان مهاجر: فلامینگو، کفچه نوک، درنا، هوبره، پرستوهای دریایی، کاکلی بزرگ، کاکلی کوچک، خزری و پرستوی دریایی کوچک و گونه سفید.
*
نام منطقه: منطقه حفاظت شده حله
وسعت: 44783هکتار
شماره و تاریخ مصوبه: مصوبه شماره 74 مورخ 6/5/1355.
موقعیت مکانی: در ساحل دریا و به فاصله 10 کیلومتری شمال شرقی بندر بوشهر
پوشش گیاهی: گیاهان تالابی نطیر نخل مرداب، نی بزواش، پیازین و لوئی و گیاهان خشکی زی: گیاهان گز، کهور.
حیات وحش: پستانداران نظیر گرگ، شغال، روباه معمولی، خرگوش، گربه وحشی.
پرندگان: درنا، فلامینگو، اگرت، اردک مرمری، اردک سفید، غاز خاکستری، انواع سلیم و سایر پرندگان آبزی و کنار آبزی و انواع بازهای شکاری.
*
نام منطقه: منطقه حفاظت شده کوه بیرمی
وسعت: 22 هزار هکتار
شماره و تاریخ مصوبه: 1395
موقعیت مکانی: حد فاصل شهرستان تنگستان و شهرستان دشتی
ویژگی و سیمای عمومی منطقه: دارای تنوع فراوان گیاهی و جانوری، از بالاترین ارتفاعات استان، تنگه های متعدد و عمیق (هشت تنگه مهم به نام هاي تلخ آب بيد، بنيون، روان، گشي، يخ، مخدان، آشي و دونه دون ) و چشمه سارهای فراوان می باشد. این عوامل در ایجاد یک اقلیم منحصربفرد در این منطقه موثر بوده و در اکثر ماه های سال حضور زیاد پرندگان بومی را در خود دارد.
پوشش گیاهی: گونه گل حسرت، شب بو، ترشک، هلپه، قیچ، آویشن، شیربادام، بنه، بادام کوهی، افرا و انجیر کوهی.
حیات وحش: کل و بز، قوچ و میش، پلنگ، گراز، گرگ، گربه جنگلی، شغال، روباه، تشی، کبک، تیهو، دارکوب سوری، کمرکولی، انواع کبوترسانان و گنجشک سانان، سبزقبا، زنبورخوار و انواع پرندگان شکاری از قبیل بالابان، بحری، شاهین، دلیجه و انواع عقاب و کرکس.
*
نام منطقه: شاهزاده ابراهیم – تنگ باهوش
تاریخ تاسیس منطقه: این منطقه از تاریخ 15/12/89 به مدت 5 سال به عنوان منطقه شکار ممنوع اعلام گردید.
موقعیت مکانی:
شمال: خط لوله گاز و 3 کیلومتری شمال شرق روستای سمل شمالی به سمت شمال شرق و به صورت خط مفروض مستقیم از سمت جنوب روستای نینیزک (شاهزاده ابراهیم) تا شرق آن روستا
شرق: از شرق روستای نینیزک (شاهزاده ابراهیم) به طرف جنوب شرق و جنوب و در امتداد جاده آسفالته شاهزاده ابراهیم ـ کلمه و پس از گذشتن از روستاهای اوپای ارغون، سرمله و روستای قوچی تا شمال شهر کلمه.
جنوب: از شمال شهر کلمه پس از گذشتن از حاشیه مزارع و باغات کشاورزی به سمت جنوب تا تونل پیامبر اعظم به سمت غرب در امتداد جاده اهرم ـ شهر کلمه تا شرق شهر اهرم
غرب: از شهر اهرم در امتداد خط لوله گاز به سمت شمال و در حاشیه کوه تا خط لوله گاز و 3 کیلومتری شمال شرق روستای سمل شمالی.
وسعت منطقه: وسعت آن در حدود 45315 هکتار و دامنه تغییرات ارتفاعی بین 162 متر و 1220 نسبت به سطح دریا می باشد.
ویژگی و سیمای عمومی منطقه (شامل وضعیت توپوگرافی، چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها): منطقه مذکور از لحاظ توپوگرافی مجموعه ای از دشتهای وسیع و پراکنده، تپه ماهور، دره های پیچ در پیچ و طولانی ، گذرگاه ها و تنگه های صعب العبور وقله های مرتفع می باشد. قسمت اعظم منطقه کوهستانی و دارای رشته کوه های ممتد و بهم پیوسته است که مناطقی مسطح و دشتی را در خود جای داده است.
گونه های درختی منطقه که باقیمانده جامعه درختی است شامل: بنه، کلخونگ، بادام کوهی (بخورک) می باشد که از جوامع درختی ایرانی و تورانی است. از گیاهان بوته ای و بوته ای چوبی موجود در منطقه که بعضاً به صورت موضعی دارای تراکم قابل توجهی نیز می باشد از قیچ. و نوعی گون می توان نام برد که جز فلور ناحیه ایران و توران نیز محسوب می شود.
جاذبه های اکوتوریستی: این منطقه به دلیل کوهستانی بودن و صعب العبور بودن آن و عدم راه های دسترسی و وجود قلل و دره های وسیع دارای مناطق دیدنی و بی نظیر برای طبیعت گردان و کوهنوردان است.
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی: حاشیه نشینان این منطقه اکثرا مشغول کشاورزی و دامداری می باشند.
*
نام منطقه : منطقه شکار ممنوع کوه مند
تاریخ تاسیس منطقه: از سال 1373 تا 1385 به مدت دو دوره 5 ساله به عنوان منطقه شکار ممنوع بوده است.
موقعیت عمومی منطقه: این منطقه در شهرستان دشتی و تنگستان از توابع استان بوشهر واقع شده است. نزدیک ترین شهر از شمال بندر دلوار و از شرق خورموج و از جنوب بردخون می باشد.
وسعت منطقه:60951 هکتار
ویژگی و سیمای عمومی منطقه (شامل وضعیت توپوگرافی، چشم انداز، پوشش گیاهی و گونه های شاخص گیاهی، وضعیت عمومی حیات وحش و گونه های شاخص و کریدورها): این منطقه کوهستانی بوده و از نظر اقلیم گرم و مرطوب می باشد و ضمن دارا بودن چشم اندازهای وسیع و زیبای کوهستانی دره های پرپیچ و خم و طولانی و تنگه هاو شکارگاههای صعب العبور و دارای آبشخورهای متعدد می باشد.
پوشش گیاهی منطقه: پوشش گیاهی منطقه از نوع درختان مرتعی و بوته زار و گیاهان علفی یک تا چند ساله بوده و پوشش غالب منطقه کنار در دشت ها و بنه و بادام کوهی در ارتفاعات است. از دیگر گونه های منطقه می توان گوند، استبرق، قیچ و انواع گیاهان داروی نظیر آویشن، درمنه، بومادران و غیره را نام برد.
حیات وحش: شامل کل و بز و قوچ و میش،گرگ،کفتار، روباه، شغال، خرگوش و پرندگانی نظیر کبک و تیهو و انواع بازهای شکاری و انواع عقاب، جغد، شاه بوف و غیره می باشد.
جاذبه های اکوتوریستی: این منطقه به دلیل کوهستانی بودن و صعب العبور بودن آن و عدم راههای دسترسی و وجود قلل و دره های وسیع دارای مناطق دیدنی و بی نظیر برای طبیعت گردان و کوهنوردان است.
وضعیت عمومی اقتصادی اجتماعی: حاشیه نشینان این منطقه اکثرا کشاورز و دامدار هستند.
*
نام منطقه: منطقه شکار ممنوع کوه سیاه
موقعیت عمومی منطقه: این منطقه در موقعیت شهرستان های دشتستان و دشتی از توابع استان بوشهر. نزدیکترین شهر از شمال شهر بوشکان می باشد.
وسعت و دامنه تغییرات: وسعت 50 هزار هکتار و دامنه تغییرات بین 480 متر تا 1640 متر نسبت به سطح دریا.
پوشش گیاهی: بادام کوهی، بنه، کلخونگ، انجیر کوهی، تنگس، کنار، قیچ، گون، آویشن و شگرشفا.
حیات وحش: کل و بز، قوچ و میش، پلنگ، کفتار، گرگ، روباه، شغال، سمور سنگی و...
پرندگان: کبک، تیهو، کمد کولی، دارکوب سوری، انواع پرندگان شکاری (بالابان، شاهین، بحری، ساگپه، انواع عقابها، کرکس، زنبور خوار، لیکو و.. .
جاذبه های طبیعی کوه سیاه: تنوع حیات وحش در منطقه، بکر بودن منطقه، چشمه های فراوان، تنگ های متعدد، پوشش گیاهی خوب، مناظر دست نخورده و طبیعی و...